Boşanma HukukuBoşanmada Velayet

Boşanmada velayet, boşanma sonrası çocuğun erginliğe varana kadar üstün yararlarını koruyacak birinin gözetimi altında kalması için verilen yetkiler bütünüdür.

Velayet Nedir?

Velayet Nedir?

Velayet en basit anlatımıyla bir çocuğun erginliğe ulaşana kadar anne ve babasının gözetimi altında yetiştirilmesidir. Velayet çocukların üstün yararını koruyan hak ve yükümlülüklerin toplamı olarak da ifade edilebilir. Evlilik süresi içerisinde baba ve anne çocuğun velayetini birlikte kullanırlar. Herhangi bir sebeple boşanma söz konusu olursa ergin olmayan çocuk hâkim kararı ile kime bırakılmış ise boşanmada velayeti o kişide alır.

Ortak Velayet Nedir?

Ortak Velayet Nedir?

Evlilik süresi boyunca anne ve baba çocukların velayetini ortak olarak üstlenirler. Türk Medeni Kanunu’nun 336. Maddesinde “Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velâyeti birlikte kullanırlar.” ibaresi yer almaktadır. Ortak velayet ise anne ve babanın çocuğun hak ve yükümlülüklerini ortak üstlenmesi ve çocuğun eğitimi, bakımı gibi konularda ortak karar almaları anlamına gelmektedir. Anlaşmalı boşanmalarda ya da yabancılık unsuru içeren boşanmalarda taraflar anlaşmış ise hâkim ortak velayet kararı verebilmektedir

Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocukların Velayeti Kimdedir?

Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocukların Velayeti Kimdedir?

Anne ve baba evli değil ise yani çocuk evlilik birliği dışında doğmuş ise velayet anneye aittir. Türk Medeni Kanunu’nun 337. Maddesinde “Ana ve baba evli değilse velâyet anaya aittir. Ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velâyet kendisinden alınmışsa hâkim, çocuğun üstün yararı göre, vasi atar veya velâyeti babaya verir.” İlgili kanun maddesinden de anlaşılacağı gibi çocuğun velayetinde çocuğun üstün yararı esas alınmıştır.

Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

Evlilik birliği devam ettiği sürece çocuğun velayeti ortak velayet hükümlerince gerçekleşir. Evlilik birliği sona erdiğinde yani boşanmada velayet kural olarak bir tarafa verilir. Boşanma davası süresince hâkim çocuğun velayetini tedbiren bir tarafa verir. Hâkim boşanma gerçekleştikten sonra boşanma kararı ile çocuğun velayetini tafralardan birine verir. Boşanma davalarında hak kaybı olmaması, sürecin hızlı ve profesyonelce yönetilmesi, velayet gibi hassas konularda hata yapmamak için alanında uzman bir boşanma avukatından yardım alınmalıdır.

Hâkim boşanmada velayetin verilmesi kararında başvuracağı vasıtaların başında anne baba ile çocuğun dinlenilmesi gelmektedir. Mahkeme tarafından uzman görüşü talep edilebilmektedir. Uzmanlar önce çocukla görüşerek onun ruh, beden sağlığı ile ilgili araştırma yaparlar. Daha sonra boşanmada velayet talep eden eşlerin durumlarını da araştırmaya dahil ederler. Tün bu aşamalar sonrasında velayet hakkında çocuğun üstün yararını gözeterek bir karar verir. Hâkim bazı durumlarda ortak velayete de karar verebilmektedir.

Boşanmada velayetin hangi tarafa verileceğine dair hâkimin geniş takdir yetkisi vardır. Hâkim boşanmada velayet kararını verirken “çocuğun üstün yararı” ilkesini gözetmek zorundadır. Hâkim “çocuğun üstün yararı” ilkesini gözetirken birçok husus inceler. Bu hususlara kısaca değinirsek:

  • Boşanmada velayet konusunda en önemli etken çocuğun yaşıdır. Hâkim karar verirken çocuğun üstün yararı ön planda tutar. Çocuğun geleceğinin planlanmasında hangi ebeveynin daha iyi bir rol oynayacağına bakılır.
  • Ana ve baba ile çocuk arasındaki kişisel ilişki göz önünde bulundurulur.
  • Boşanmada velayet kendisine bırakılacak taraf sosyal ilişkilerinde, ruhsal yaşamında istikrarlı olmalıdır.
  • Velayete sahip taraf çocuğu başka bir kişiye bırakmadan doğrudan eğitebilme ve bakımı üstlenme imkânının olması önemli faktörlerden biridir.
  • Kardeşler mümkün olduğunca birbirinden ayrılmamasına önem gösterilmektedir.
  • Boşanmada velayetin belirlenmesinde boşanma sebebi doğrudan doğruya etkili olmasa da bazı durumlarda boşanma sebebi de göz önüne alınmaktadır.
  • Boşanmada velayete sahip olacak tarafın, velayeti verilen çocuğun diğer taraf ile ilişkisini engellemeyecek olmasına da dikkat edilmektedir.
  • Boşanmada velayet hakkının ana veya babadan birine verilmesinde çocuğun kiminle yaşamak istediğinin ortaya konulması belirleyicidir.
  • Boşanmada velayetin verileceği tarafın yaşı, çocuğun eğitimi ve bakımı konularında dikkate alınan hususlardan biridir.

Boşanmada velayet hakkının verilmesinde yukarıda ifade edilen hususların aynı olması durumunda hâkim çocuğun cinsiyetini, yaşını ve yaşamında hangi tarafın daha ağır bastığına ve çocuğun üstün yararına dikkat etmektedir. Ayrıca çocuğun sosyal çevreye uyum sağlaması ve yaşının ilerlemesi hâlinde hangi taraf ile olan ilişkisinin daha güvenilir, daha istikrarlı olacağı hususları da belirleyici faktörlerden biridir.

Kardeşlerin Velayetinin Farklı Taraflara Verilmesi Mümkün Mü?

Kardeşlerin Velayetinin Farklı Taraflara Verilmesi Mümkün Mü?

Boşanan çiftin birden fazla çocukları olması durumunda boşanma sonunda her çocuğun velayetinin aynı tarafa verilmesi zorunlu değildir. Hâkim çocukların velayetini anne ve babaya ayrı ayrı verebilir. Örneğin iki çocuklu bir çift boşanırken bir çocuğun velayetini anneye diğer çocuğun velayetini babaya verebilir. Ancak bu kararı verirken çocukların kardeşlik ve paylaşım duygusunun gelişimin dikkate almalıdır. Nitekim Yargıtay “kardeşlerin birbirinden ayrılmaması ilkesi” ni benimsemiştir.

“Mahkemece yapılan yargılama sonucunda tarafların ortak çocuklarından 2011 doğumlu … velayeti davalı-davacı anneye, 2004 doğumlu … ve 2008 doğumlu …’nin velayetleri davacı-davalı babaya verilmiştir. Dava dosyası içerisinde bulunan sosyal inceleme raporunda velayeti davalı-davacı anneye verilen …’un anne yanında, velayeti babaya verilen 2004 doğumlu … ve 2008 doğumlu …’nin de babalarının yanında kaldıkları, 2011 doğumlu …’un kardeşleri ile kalmak istediğini bildirdiği, davalı-davacı kadının kendisine ait bir evde kalmamasından dolayı barınma sıkıntısı yaşayabileceği, kardeşlerin bir arada yaşamaları gerektiği belirtilmiştir.

Velayetin düzenlemesinde, çocukların kardeşlik ve paylaşım duygusunun gelişimi için çocuğun üstün yararı gerektirmediği taktirde “kardeşlerin birbirinden ayrılmaması ilkesi “esastır. Kardeşlerin birbirinden ayrılmasının onların bedeni ve ruhi gelişimlerine olumsuz etki yapacağı kuşkusuzdur. Açıklanan nedenlerle ortak çocuk 2011 doğumlu …’un velayetinin davacı-davalı babaya verilmesi gerekirken davalı-davacı anneye verilmesi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir.” Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 01.10.2018, 2016/24123 E., 2018/10325 K.

Evlilik birliği sona erdikten sonra da doğan çocukların velayetleri de aynı ilkeler çerçevesinde hâkim tarafından kararlaştırılır.

Boşanmada Velayetin Anneye Verilmesi

Boşanmada Velayetin Anneye Verilmesi

Hâkim boşanmada velayeti hangi tarafa vereceğini velayet ilkeleri çerçevesinde inceler. Boşanmada velayetin anneye verilmesine engel bir durum olmadığı anlaşıldığında, çocuk beyanında da baba ile yaşama arzusu yoksa yaşı küçük olan, anne şefkat ve bakımına muhtaç olan çocukların velayeti çocuğun üstün yararı da gözetilerek çoğunlukla anne tarafına verilir.

Anlaşmalı boşanma davalarında çocuğun yaşı çok küçükse anlaşmalı boşanma protokolünde çocuğun velayetinin babaya bırakılması kararlaştırılmış olsa dahi hâkim çocuğun üstün yararını gözeterek çocuğun velayetini anneye verebilir. Taraflar hâkimin kararı konusunda mutabakata varamazsa anlaşmalı boşanma davası çekişmeli boşanma davasına dönüşür.

Velayeti alan tarafın sonradan evlenmesi velayeti kaybetmesi tek başına neden değildir.

“Velayet sahibi annenin yeniden evlenmesi, ve eşinin sabıka kaydının bulunması tek başına velayetin değiştirilmesini gerektirmez. Gerek davalı annenin gerekse eşinin çocuğa kötü muamelede bulunduğuna dair somut bir iddia da mevcut değildir. Gerçekleşen bu durum karşısında davacının velayetin değiştirilmesine yönelik davasının reddi gerekirken, yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 29.03.2016, 2016/5009 E., 2016/6233 K.

Boşanmada Velayetin Anneye Verilmemesi

Boşanmada Velayetin Anneye Verilmemesi 

Boşanmada velayet ilkeleri çerçevesinde inceleme yapan hâkim boşanma davası sonunda bazı durumlarda çocuğun velayetini çocuğun annesine vermeyebilir. Velayet konusunda esas olan “çocuğun üstün yararı” ilkesidir. Çocuğun velayetinin anneye verilmesi çocuğun üstün yararına değil ise velayeti anneye vermeyebilir. Çocuğun bakımı, sağlığı, eğitim durumu, ahlaki değerlerini olumsuz yönde etkilenememesi adına çocuğun velayetini anneye vermeyebilir. Çocuk boşanma davası esnasında babası ile yaşama isteğini beyan etmiş ise ve babanın velayet ilkeleri çerçevesinde velayeti alabileceği değerlendirilmiş ise hâkim çocuğun velayetini babaya verebilir. Ayrıca daha önce anneye verilen çocuğun velayeti annenin velayet şartlarına uymadığı, velayet görevini kötüye kullandığı tespit edilen durumlarda anneden alınıp babaya verilebilir.

Boşanmada Velayetin Babaya Verilmesi

Boşanmada Velayetin Babaya Verilmesi

Hâkim boşanmada velayet ilkeleri çerçevesinde annenin çocuğun velayetini almasında çocuğun üstün yararını görmezse, annenin çocuğun velayetini alması çocuk için sakınca oluşturduğuna kanaat getirirse çocuğun velayetini babaya verebilir. Ayrıca hâkim çocuk boşanma davası esnasında babası ile yaşama isteğini beyan etmiş ve babanın velayeti alabileceğine kanaat getirirse boşanmada velayeti babaya verebilir. Daha önce anneye bırakılan velayette anne velayet görevlerini yerine getirmez ve velayeti kötüye kullanırsa da hâkim çocuğun üstün yararını gözeterek velayeti anneden alıp babaya verebilir.

Velayetin Değiştirilmesi veya Geri Alınması

Velayetin Değiştirilmesi veya Geri Alınması

Çocuğun velayetinin değiştirilmesi veya geri alınması, her zaman talep edilebilir bir durumdur. Eğer velayeti üstlenen eş, çocuğun ihtiyaçlarını ve güvenliğini sağlamada yetersiz kalıyorsa, diğer eş, velayetin kendisine verilmesini isteme hakkına sahiptir.

Örneğin, velayeti elinde bulunduran eş, bilinçli bir şekilde diğer eşin çocukla görüşmesini engellemek için çocuğa baskı uyguladığında, bu durum velayet görevinin kötüye kullanıldığı anlamına gelir ve diğer eş, velayetin değiştirilmesini talep edebilir. Ayrıca, çocuğun yaşadığı çevrede çocuğun güvende olmadığı bir durum söz konusu ise, velayetin değiştirilmesi gerekebilir.

Velayetin Kaldırılması

Velayetin Kaldırılması

Çocuğun velayetinin kaldırılması tıpkı çocuğun velayetinin değiştirilmesi veya geri alınmasında olduğu gibi velayeti elinde bulunduran anne veya babadan ya da her ikisinden de hâkim kararı ile velayet alınabilir.

Boşanma Davası ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular 

  1. Boşanma Davasını Nasıl Açabilirim?

Boşanma davası açmak ve boşanma ile ilgili diğer hususların detaylı bir şekilde anlatıldığı makalemizi inceleye bilirsiniz. Boşanma davasının hızlı ve profesyonelce yönetilmesi ve boşanma sonunda hak kaybına uğramamak için uzman bir boşanma avukatından yardım almalısınız.

  1. Velayet Davası Ayrıca Açılabilir Mi?

Boşanma davası açarken boşanmada velayet talebi belirtilir. Ancak velayet davası boşanma davasından bağımsız bir şekilde de açılabilir.

  1. Velayeti Annede Olan Çocuğun Babasının Hakları Nelerdir?

Boşanmada velayeti annede olan çocuk ile çocuğun babası arasındaki kişisel ilişki düzenlenmelidir. Hâkim çocuğun üstün yararı ilkesi gereğince çocuk ile babanın görüşme zamanını belirler.

  1. Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Velayetini Kim Alır?

Evlilik birliği dışında doğan çocuğun velayetini Türk Medeni Kanunu’nun 337. Maddesi gereğince anne üstlenir. Ancak annenin velayet engel bir durumu varsa ya da anne küçük, kısıtlı veya ölmüş ise çocuğun üstün yararı göre vasi atanabilir veya velayet babaya verilebilir.

  1. Anne Babası Ölen Çocuğun Velayetini Kim alır?

Türk Medeni Kanunu’nun 336. Maddesi gereğince velayet hakkı sadece anne ve babaya aittir. Anne ve baba aynı anda hayatta değilse çocuğun velayetinin verilmesi söz konusu olmayacaktır. Sulh Hukuk Mahkemesi anne ve babası sağ olmayan çocuğa vasi tayin edecektir.

  1. Çocuğun Mallarını Velayet Sahibi Kullanabilir Mi?

Çocuğun velayeti evlilik birliği içerisinde iken eşler tarafından ortak velayet hükümleri uygulanır. Boşanmada velayet bir tarafa verilir. Boşanmada velayeti alan taraf çocuğun mallarını kullanabilir. Ancak çocuğun mallarını kullanırken öncellikle çocuğun üstün yararı gözetilmelidir. Çocuğun ihtiyaçlarına yönelik harcamalar yapılmalıdır. Çocuğun mallarından aile için de harcama yapılacaksa hakkaniyet ilkesi gözetilmelidir.

Çocuğun bir meslek sahibi olarak çalışarak kazandığı mallar ve para ancak kendisine aittir. Velayet sahibi bunları harcayamaz.

  1. Velayet Kararına Nasıl Ulaşabilirim?

Velayet kararının fiziki nüshasını velayet kararı veren mahkemenin kaleminden talep doğrultusunda alabilirsiniz. Velayet kararına elektronik ortamda ise Vatandaş Uyap adresinden ulaşabilirsiniz.

  1. Çocuğun Velayeti Ne Zaman Sona Erer?

Çocuğun velayeti çocuk 18 yaşını doldurunca kendiliğinden sona erer.

  1. Boşanmada Çocuğumun Velayetini Almak İçin Avukat Tutmak Zorunda Mıyım?

Boşanmada çocuğun velayetini boşanma avukatı olmadan almak mümkün olsa da hem sürecin hızlı ve profesyonelce yönetilmesi hem de boşanmalarda hak kaybına uğramamak adına uzman bir boşanma avukatından yardım alınması gerekir. Özellikle çocuğun velayeti gibi hassas konularda boşanma avukatından yardım alınmalıdır.

  1. Velayet Davası Ücreti Ne Kadar?

Velayet davası harcı maktu harç ve ücrete tabidir. Boşanma avukatına vekaletname verilmesi durumunda boşanma avukatı ile özel anlaşma sağlanır ve anlaşmalı boşanma avukatlık ücreti belirlenir.

Boşanmada Velayet Davası Dilekçe Örneği

……NÖBETÇİ AİLE MAHKEMESİ’ ne

İhtiyati tedbir taleplidir.

DAVACI: …………………. (TC……………….. )

Adres

VEKİLİ:

DAVALI: …………………. (TC………………. )

Adres

KONU: Velayetin değiştirilerek tarafımıza verilmesi taleplidir.

AÇIKLAMALAR:

Müvekkil ………… ile davalı ………… …/…/… tarihinde evlenmiş olup bu evliliklerinden 2016 yılında ……. isminde bir çocukları olmuştur. Davalı ile evliyken 2022 yılında boşanmıştır. Bu boşanma sonunda müşterek çocukları ……….. ‘nin velayeti davalı babaya bırakılmıştır. Bu boşanma sebebiyle müvekkilim ile davalının müşterek çocukları olan 2016 doğumlu ……..un velayetini talep etmekteyiz.

Velayet sahibi davalı eş …… isimli bir kadın ile yasal olmayan şekilde yaşamaya başlamıştır. Davalı eş müşterek çocuğa bakmaktan imtina etmiştir. Müşterek çocuk okula gitmemekte ve kilo kaybı yaşamakta sağlığı tehlikededir. Müşterek çocuk velayet sahibi davalının kendisine şiddet uyguladığını beyan etmektedir. Ayrıca üvey anne konumunda olan ……….. isimli şahıs çocuk ile ilgilenmemiştir, çocuğu istememiştir.

Bu nedenle müvekkilim ve davalının müşterek çocukları ……… ‘nın davalı babada olan velayetini değiştirerek anneye vermesi ve aylık …….. TL nafaka talebimizden ötürü dava açılması zorunlu hale gelmiştir.

HUKUKİ NEDENLER:

HUKUKİ DELİLLER:

TANIKLAR: 1) ……………..

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıdaki nedenler neticesinde öncelikle yargılama sonuçlanıncaya kadar müşterek çocuğun velayetinin tedbiren anneye verilmesine, dava sonucunda velayetin kalıcı olarak davalı babadan alınarak anneye verilmesine, müşterek çocuklar için tedbiren ……. TL tedbir nafakasının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini saygılarımızla talep ederiz. …/…/2023

Davacı Vekili

Av. Ad Soyadı

İmza

EKLER:

EK-1  : Çocuğun okul devamsızlık kaydı.

EK-2  : Çocuğun hastane kayıtları.

__________________

Kaynak:

https://www.mevzuat.gov.tr/

https://karararama.yargitay.gov.tr/

Bir yanıt yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Zorunlu alanlar * ile işaretlenmiştir.

Yorum Yap